Kuru kayısı kahvaltılarda, ara öğünlerde, bazen de tatlılarda tükettiğimiz bir besindir. Kuru kayısı üretiminde dünya lideri konumda olan Türkiye’de özellikle ara öğünlerde veya ağzı tatlandırmak için kuru kayısı çokça tüketilir. Gülgiller ailesinden gelen kayısı, cinsine göre tat, renk ve şekilde açısından minik farklılıklar gösterse de hassas bir sert çekirdekli meyvedir. Hassas olması çürüme süresini kısalttığından dolayı kayısı, hasat edildikten sonra daha çok kurutularak tüketilir.
Kuru Kayısı Besin Değeri
Kuru kayısı aslında taze kayısının suyunu kaybetmesi sonucunda elde edilir. Ancak bu kayısının besin değerini tamamen kaybettiği anlamına gelmez. Sadece taze meyvenin suda çözünen ve ısıya duyarlı vitaminlerini etkiler. İçerdiği diğer besin değerleri konsantre hale gelmiş olur. Su miktarı taze kayısıya kıyasla düşmüş olsa da yine kuru kayısı da taze kayısı gibi A, C vitaminleri ve demir, potasyum, fosfor ve kalsiyum gibi mineralleri içerir. Yaş kayısının faydaları gibi etki gösterir. 4 adet kuru kayısı yaklaşık şu besin değerlerine sahiptir:
- Karbonhidrat: 5 gram
- Protein: 1 gram
- Yağ: 1,30 gram
- Şeker: 15 gram
- Lif: 2 gram
- A vitamini: Yüzde 20
- C vitamini: Yüzde 0.50
- Kalsiyum: Yüzde 1.20
- Demir: Yüzde 4.20
Kuru Kayısının Faydaları
Kuru kayısı taze kayısı gibi sağlığa pek çok katkı sağlar. Kuru kayısının faydaları şöyle detaylandırılabilir:
Kanın Pıhtılaşmasını Sağlamaya Destek
K vitamini aşırı kanamayı durduran bir vitamindir. Kuru kayısıda bol miktarda bulunan K vitamini, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Günde 1 adet kuru kayısı tüketerek, vücudunuzda K vitamini depolanmasına destek olabilirsiniz.
Kasları Besler
Kuru kayısı, potasyum açısından en zengin meyvelerden biridir. Bu da kuru kayısıyı, metabolizmayı güçlendirmede, organ ve dokuların iyileştirilmesinde güçlü kılar. Potasyum, kan gelişimi ve büyümede önemli bir rol oynar. Ayrıca protein sentezi için de faydalıdır.
Tansiyon Kontrolü Sağlayabilir
Muzdan 3 kat fazla potasyum içeren bu meyve, kan basıncını düşürmeye yardımcıdır. Ayrıca vücudu kalp damar hastalıklarından korumaya da destek olur.
Cilt Parlaklığı Verir
Kuru kayısı yağı, cilt sağlığı için faydalıdır. Cildin pürüzsüz ve parlak görünmesi için yardımcı olan kuru kayısı, cildi canlandırır. Kuru kayısının cilt üzerindeki etkileri bunlarla sınırlı değildir. Kuru kayısı suyu, egzama, uyuz ve güneş yanığından kaynaklanan kaşıntıyı tedavi etmeye yardımcı olabilir. Cilt problemlerinin tedavisinde destekçidir.
Solunum Yollarını Rahatlatabilir
Solunum sorunları için de kuru kayısının yararları olabilir. Kuru kayısı balgam söktürücü bir özellik gösterebilir. Uyarıcı etki yaratan kuru kayısı, bu sayede solunum yollarındaki baskıyı hafifletmeye yardımcı olur. Astım ataklarını dindirmede de etkili olabilir.
Kan Seviyelerini İyileştirebilir
Kuru kayısıdaki demir ve bakır içeriği, hemoglobin üretiminde yarar sağlar. Bu nedenle anemi hastalığı olanların beslenmesinde kuru kayısı tüketimine yer vermek doğru olacaktır. Bunu doktorunuza danışarak yapmanız gerekir.
Göz Sağlığını Korur
Kuru kayısının içerdiği A vitamini, görme yeteneğini geliştirir. Aynı zamanda güçlü bir antioksidan olan bu vitamin, vücuttan serbest radikallerin uzak durması için bir bariyer görevi görür. Hücre ve dokuların sağlıklı olmasını sağlamaya yardımcıdır. Zeaksantin antioksidanı içeren kuru kayısı, bu sayede göz sağlığını iyileştirir. A vitamini, beta karoten ve E vitamini içeriği ile de yine kuru kayısı yaşa bağlı göz bozukluklarının önlenmesinde veya hafiflemesinde katkı sağlayabilir. Kayısıdaki karotenoidler, retina ve lens üzerindeki oksidatif stresi azaltmada yardımcıdır.
Kalp Ritmini Düzenler
Sıvı dengesini sağlamaya yardımcı olan potasyum, kalp atışını düzenlerken kas fonksiyonlarının korunmasına destek olur.
Hamilelikte Tüketilebilir
Hamilelik sırasında kanama ve kasılmalar olası problemlerdir. Yine vajinal enfeksiyonlar da sorun yaratır. Kuru kayısı tüketmek, tüm bu risklere karşı faydalı olabilir. Yine emziren anneler de kuru kayısıyı beslenmelerine ekleyebilirler.
Sindirim Sistemini Temizler
Kabızlık sorunlarında pektin ve selüloz içeren kuru kayısının tüketilmesi bilinen bir alışkanlıktır. Pektin kabızlık sırasında vücuttaki su seviyelerinin korunmasına yardımcı olurken, selüloz çözünmeyen lif görevi görür. Hem çözünen hem de çözünmeyen diyet lifi zengini kuru kayısı, sindirim sistemi için bir müshil etkisi yaratabilir. İstenmeyen atıkların temizlenmesine yardımcı olur. Kuru kayısı, sindirim sistemi için alkali bir ortam üretir ve asitlerin yok edilmesini sağlar. Yemekten önce kuru kayısı tüketimi, sindirimi hızlandırabilir ve hazmı kolaylaştırabilir.
Kuru Kayısıdaki Minerallerden Faydalanın
Kuru kayısıdaki kalsiyum kemikleri güçlendirerek sinirleri korur. Yine magnezyum içeriği, kuru kayısının tüketilmesi için bir nedendir. Magnezyum, endişeli ve stresi yatıştırıcı bir mineral olarak bilinir. Uykusuzluk ve kas krampları için de faydalı olabilir.
Günde Kaç Kayısı Yenmeli?
Her 100 gramında 48 kalori olan bu meyve ölçülü tüketilmelidir. 1 kase yenen yaş meyvenin kuru halinin tüketilmesi durumunda bu oranın yarım kase olması gerektiği bilinir. Özellikle spor yapanlar için iyi bir enerji kaynağı olabilecek kuru kayısıyı, günde 4 adetten fazla tüketmemek önemlidir. Diyabet hastalarının taze kayısı yemeleri tavsiye edilir. Diyabet hastalığınız varsa doktorunuza danışmadan kayısı yemeyin.
Fazla Kuru Kayısı Yemek Zararlı mıdır?
Kuru kayısının faydaları saymakla bitmez. Ancak kuru kayısının aşırı tüketilmesi sorunlara sebep olabilir. Kayısıdaki diyet lifi, vitamin ve mineraller kuruduğunda konsantre olur. Ancak öte yandan kalorisi artar. Bu da kilo kontrolü konusunda sorun yaratabilir. Sağlıklı olsa da içerdiği şeker nedeniyle dikkatli tüketilmesi gerekir. Kan şekerini yükseltmemesi için kontrollü tüketim sağlanmalıdır.
Ayrıca kayısı çekirdeği faydaları da tartışma konusudur. Kanser tedavisi için kullanılabileceği iddia edilen kayısı çekirdeğindeki amigdalin maddesi (B17 vitamini ve laetril olarak da bilinir) olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu maddenin aşırı tüketimi kusma, baş dönmesi, terleme ve baygınlık gibi semptomlara neden olup ciddi sonuçlar yaratabileceğinden fazla tüketiminden kaçınılmalıdır. Kanser tedavisindeki faydası henüz kanıtlanmamış olan kayısı çekirdeğini tüketmeden doktorunuza danışın.
Kayısı Zayıflatır mı?
Kuru kayısı içerdiği diyet lifi sayesinde beslenmenizde yer verebileceğiniz bir besindir. Ancak “kayısı zayıflatır” gibi bir iddia doğruluğu kanıtlanmamış bir iddiadır. Ayrıca kuru kayısı kalorisi, kilo vermeye çalışıyorsanız sorun teşkil edebilir. Bu noktada taze kayısı tüketmeniz daha doğru olacaktır.